فیلم برد من یکی از بهترین ترین آثار آلخاندرو گونزالس ایناریتو به شمار می آید. فیلمی متفاوت که هم گیشه خوبی را ازآن خود کرد  و هم توانست نظر خیلی از منتقدان را جلب کند. سایت Final Draft در گفتگو با ایناریتو روندی که او به همراه سه نفر از همکارانش در حین نوشتن فیلمنامه این فیلم طی کرده را بررسی کرده است.

همانطور که آگاخ هستید  مهندسی معکوس یک روش جا افتاده برای کپی ماشین آلات صنعتی است. در این روش اجزای ماشینی که می خواهند کپی کنند را از هم تفکیک می کنند و براساس همان اجزا و همان چینش، آن دستگاه را از نو می سازند.

ولی این متد تنها محدود به دنیای صنعت نمی شود و در مورد فیلم و حتی فیلمنامه هم انجام می شود و حداقل برای یادگیری بخش تکنیکی سینما کاربرد فراوان دارد. من به شخصه از برخی از فیلمسازان داخلی شنیده ام که در دوره ای این کار را انجام داده اند تا جزئیات تکنیکی یک فیلم را کشف کنند. حتی خود اصغر فرهادی هم در جایی گفته بود که برای اینکه بفهمد چرا داستان بوف کور چنین تاثیری حسی ای بر مخاطبش می گذارد اجزای آن را بررسی کرده و فهمیده که علت تکنیکی اش استفاده نویسنده از حروف خشن در صفحات پایانی این داستان بوده. این بدین معنی است که خود او هم از این روش استفاده کرده.

ولی برخلاف استفاده فیلمسازان از این متد تا به حال کسی از آنها نتیجه مطالعاتش بر روی فیلمی که مهندسی معکوس کرده و نتایجی که به آن رسیده را انتشار نداده است. برای اینکه شما هم با این متد آموزشی موثر آشنا شوید ما قصد داریم در سلسله مقالاتی در این وبلاگ بررسی تحلیلی ای بر متد کارگردانی اصغر فرهادی داشته باشیم و این کار را با مهندسی معکوس فیلم گذشته انجام می دهیم. البته خودتان خواهید دید که برای کسانی که روش فیلمسازی اصغر فرهادی را می پسندند این روش تا چه حد برایشان بار آموزشی خواهد داشت و نکات زیادی از دکوپاژ، میزانسن و حتی فیلمنامه و کار با بازیگران خواهند آموخت.

سکانس دوم فیلم گذشته مانند سکانس اول، دکوپاژ پیچیده ای ندارد. این سکانس یک دقیقه و نیم طول کشیده است و در مجموع از هشت نما متشکل است که 42 بار به هم کات شده اند.

نماهای این سکانس بدین شرح می باشند:

سکانس سوم فیلم گذشته هم مثل دو سکانس پیشین کارگردانی راحتیدارد و تعداد نماها کم است. ولی خصوصیت و تفاوت این سکانس در قیاس با سکانس های پیشیم این است که با عنایت به اتفاق هایی که در این مقطع از فیلم می افتد می توانیم کمی در خصوص ساختار فیلمنامه هم صحبت کنیم.

نوشتن یک فیلمنامه خوب به کاراکترهای آن وابسته است. نه فقطانگیزه هایی که اعمال آنها را جهت می دهد، بلکه همچنین تاثیری که آنها بر شخصیت های دیگر داستان و همچنین مخاطب می گذارند، مهم است. هر فیلمنامه نویسی از تاثیر مثبت یا منفی که یک شخصیت از خود به جا می گذارد، مطلع است. پدید آوردن تاثیرات مثبت راحت است. چنین کاراکترهایی در اصل باید مهربان، شاد، مفید و دارای خلوص نیت باشند و همچنین حال و هوای موقعیت را مثبت کنند. ولی موقعیت های منفی، کمی به هوشیاری و ظرافت بیشتری احتیاج دارند.

تصویر کروماکی (Chroma key) یک طیف رنگی که بتواند دامنه و فرکانس تعریف شده ای داشته باشد می تواند کروماکی به شمار آید.برای ضبط کروماکی می توان از هر رنگی به کار برد، ولی مناسب ترین طیف رنگ برای کروماکی رنگ های سبز و آبی می باشد.

با بالا رفتن کاربرد نرم افزارهای تدوینی و جلوه های ویژه،در حال حاضر استفاده از کروماکی، بیش از پیش رایج گردیده است، استودیوهای که برای ساخت فیلم های تبلیغاتی و حتی فیلم های داستانی و مستند از پرده های آبی و سبز استفاده می کنند در حال افزایش است.

آشنایی کلی با مراحل ساخت فیلم و ترتیب این مراحل در فیلم سازی

جهت ساخت و تولید یک فیلم باید راه های گوناگونی را امتحان کرد ، از جمله این تجربیات شکل گرفتن طرح یا ایده اولیه (بن مایه)Idea، نوشتن فیلم نامه (سناریو) Screenplay ، فیلم برداری (ضبط) ، تدوین Film editing و مواردی از این دستسبب می گردد،پروسه فیلمسازی چند ماه تا چندین سال زمان ببرد.

Motion Graphic یاطراحی گرافیک حرکت یا موشن گرافیک یا گرافیک متحرک یا به عبارتی راحت تر تکنیک در تلفیق تصویر و صدا درحال حاضر در ارتباطات رسانه به جایگاه خوبی رسیده است با بهره مندی از حرکت تصویرهای بیتی و برداری و افزودن Sound Effects به آن ها می توان موشن های جالبی را ساخت که در نهایت باعث جذب هر چه بیشتر مخاطب می شود این مساله منجر به تولید تبلیغات موثر و کوتاه در رسانه های گوناگون مثل شبکه های اجتماعی شده است تاثیر این موشن ها به قدری زیاد است که به روشی برای آموزش تبدیل گشته است  این گونه موشن ها از نظر زمان پخش اغلبدر حدود ۱۵ ثانیه هستند.

تدوین(Editing)آخرین پورسه در مراحل فیلمسازی است،یعنی مرحله ی پس ازتولید یا Post-Productionدر آن تمام تلاش های عوامل نتیجه می گیرد،برگزیدن نماها،مرتب کردن نماها و سکانس ها پشت سر هم(طبق لیست تایید نماهای کارگردان)،صداگذاری روی فیلم این کارها به وسیله،استفاده از فیلم نامه قوانین و اصول فیلم سازی و خلاقیت تدوین گرانجام می گیرد.

آشنایی با نما ، شات ، پلان وکادرهای سینمایی

نما،پلان یا شات کوچک‌ترین جز فیلم است و برابر با فاصله زمانی از شروع فیلمبرداری تا زمانی که دکمهstop (پایان ضبط)را می زنید.

چرا شات هم گفته می شود ؟
ریشه شناسی واژه شات به روزهای اولیه تولید فیلم با دوربین هندلی دستی Hand-cranked camera باز می‌گردد. این دوربین قدیمی عملکردی شبیه به مسلسل‌های هندلی زمان خود داشت که با چرخاندن دستگیره یا هندل شلیک می‌کرد. به همین دلیل این کار (فیلمبرداری) به shooting یعنی شلیک و هر نما به shot یعنی گلوله معروف شد.

خط فرضی

خط فرضي Imaginary Line یا قانون ۱۸۰ درجه ، خطی راهنما و فرضی در هنر فیلمبرداری و تدوین فیلم که طبق آن باید یکسانی روابط چپ و راست دو شخصیت در یک صحنه برقرار گردد تا بننده از لحاظ بصری و فهم درست موقعیت و حرکت دچار اشتباه نگردد در مجموع میتوان گفت قاعده‌اي است كه براي برقراریتداوم جهت و زواياي دوربين که با توجه به مکان و عملکرد بازیگران، کشیده شده و دوربین باید در یک سوی این خط قرار بگیرد و نباید این خط ، توسط دوربین شکسته شود.تصور کنید شما اگر این خط را رعایت نکنید ،هنگام تدوین چه فاجعه ای رخ می دهد ،یکباره می بینید جهت حرکت ها عوض می شود و بازیگران بجای اینکه بطرف همدیگر بیایند از هم دور می شوند.

چند نکته مهم

• در حالتی که تنها یک شخصیت در صحنه وجود دارد ،خط فرضی جهت نگاه او است. حتی اگر سرش به سمت دیگری بچرخد و جهت نگاهش عوض شود،خط فرضی همان جهت نگاه اوست.

• در صورتی که سوژه ای غیر از شخصیت در صحنه باشد ، برای مثال یک ماشین که حرکت می کند ، خط فرضی جهت حرکت آن سوژه است.

• در حالتی که دو سوژه در صحنه وجود دارد که یا روبه روی هم هستند و یا پهلوی هم ، برای مثال دو شخصیت که با هم گفتو گو می کنند ، یا دو شخصیت که در کنار هم در صندلی جلوی یک ماشین نشسته اند ، خط فرضی خط واصل بین آنهاست.

• در حالتی که بیش از دو شخصیت در صحنه داریم ، برای گرفتن هر نما از دو به دوی آنها ، یک خط فرضی بین آن دو که همان خط واصل بین آنهاست رسم می شود.

• در حالتی که یک نفر یا دو نفر ، یا بیشتر ( در یک قاب ) طرف گفت و گوی یک نفر یا دو نفر ، یا بیشتر ( در یک قاب دیگر ) قرار می گیرد ، باز خط فرضی خط واصل بین آن یک نفر یا دو نفر یا … با آن یک نفر یا دو نفر یا … است.

• در همه این موارد ، برای گرفتن چند نما از یک صحنه ، باید دوربین همواره در یک جهت خط فرضی ، یعنی همان جهتی که در نمای اول دوربین قرار داشته قرار بگیرد ، زیرا در غیر این صورت خط فرضی شکسته شده و در تصویر اخلال ایجاد می شود.

پنج روش کلی برای شکستن خط :

۱-به کارگیری از تراولینگ دوربین : یعنی دوربین بر روی ریل و با حرکت بدون کات (قطع) از خط فرضی بگذرد و دور کاراکتر بچرخد.

۲- به کارگیری از نمای خنثی :(Hed on) :استفاده از نمای خنثی اگر طولانی باشد ، تماشاچی فراموش می کند که خط فرضی کجا بوده است ودر اینجا می توان خط فرضی راشکست.

۳- کات اوی (cat away): که شامل استفاده از ۱- اینسرت : که در آن وحدت مکانی وجود داشته باشد و شئ مورد نظر قبلا و در نمای قبلی وجود داشته باشد. ( اینسرت یعنی نمای درشت از شئ بی جان ) ۲- استفاده از اینتر کات یا کات واسطه بمنظور ایجاد تداوم و گذشت زمان، مانند مرور خاطرات و بازگشت به گذشته( فلاش بک ) و استفاده از نمای ابژکتیو (دید دوربین )

۴- به کارگیری از نمای دید بازیگر: نمونه عینی آن را شاید بارها دیده باشید مانند دو کاراکتر که در یک ماشین نشسته اند و از دید بازیگر ها می بینیم که جهت ها عوض می شوند در حالی که این نقطه دید بازیگر است و برای تماشاچی قابل قبول می باشد.

۵- به کارگیری از  از نمای شوک آور : بادلیل منطقی مانند هرج و مرج ، خودکشی  و اتفاق مهمی که در صحنه روی می دهد ، می توان خط فرضی را شکست.

کارگردانی به هنری گفته می شود  که شخصی کاردان فیلم‌نامه را به یک فیلم سینمایی یا تلویزیونی بدل نماید. به همین خاطر است که همواره، یک اثر تصویری متحرک را به نام کارگردان آن می‌شناسند در واقع کارگزذان شخصی است که که بیشترین مسئولیت را در برابر  تصویر و صدای فیلم دارد و معمولا ایده و بن مایه فیلم و شکل نهایی اثر از اوست و مهم‌ترین کاری که یک کارگردان در جریان ساخت یک اثر تصویر متحرک انجام می‌دهد،حفظ جریان درام و بن مایه فیلم نامه در اثر که این امر در مراحل سه‌گانهٔ پیش تولید، تولید و پس‌تولید (تدوین) باید حفظ بشه. برنامه ریزی ساخت فیلم ، نظارت بر ساخت آن ، ارائه دستورالعمل به بازیگران و کلیه دست اندرکاران فنی تولید و ارائه تصویری هنری و فنی به عهده اوست .

او پس از مطالعه فیلم‌نامه آنرا خرد کرده و به قطعات کوچکی به نام سکانس، صحنه و پلان تبدیل می‌کند و متنی را تهیه می‌کند با عنوان دکوپاژ. این متن دستور العملی است برای همه عوامل سازنده فیلم که در آن تمامی جزئیات پلان از قبیل زاویه دوربین، اندازه‌نما، حرکت و گفتار بازیگر، نور، زمان، مکان و … نوشته شده است.همه این وظایف و مسئولیت را کارگردان تنها به عهده نمی گیرد ،بلکه با کمک عوامل خود که شامل دستیاران ، فیلم بردار ، منشی صحنه و … انجام می دهد.

اما در نهایت اوست،که نه تنها گروه خود بلکه کل فرایند فیلم سازی را هدایت و نظارت می کند و با اصول قاب‌بندی،ریتم، تداوم حرکت، صدا و تصویرکه کارگردان برای دکوپاژ به کار می‌گیرد به شکل نهایی اثر (فیلم)می رسد. این قواعد هنری بر خلاف اصول علوم طبیعی چندان ثابت و غیرقابل تغییر نیستند بلکه حاصل تجربیات خود کارگردان و کارگردانان پیشین بوده و بر اساس نوع نگرش و سبک هنری فیلم‌ساز، متغیر می‌باشند که همین امر است به کارگردان فرصت بروز خلاقیت را می دهد

بیستمین جشن بزرگ سینمای ایران با مدیریت جناب آقای علی نصیریان برگزار گردید و برندگان در پارت های گوناگون معرفی شدند.

بیستمین جشن بزرگ سینمای ایران  ساعت ۲۰:۲۷ با پخش سرود ملی در کنار هنرمندان سینما در تالار وحدت آغاز گردید. در آغاز جشن نمآهنگی با صدای محسن چاوشی پخش شد که در آن اشاره ای به هنرمندان فوت شده ذر یک سال اخیر سینمای ایران داشت. بعد از آن محمدرضا شهیدی فرد به عنوان مجری روی سن رفت و به حضار خوش آمد گفت.

علی نصیریان رییس بیستمین جشن بزرگ سینمای ایران به عنوان نخستین سخنران مراسم در سخنانی گفت: این جشن بر همه شما مبارک باشد. آن زمان که ما کار می کردیم شرایط بسیار سخت تری داشت  و ما سختی های زیادی را تحمل کردیم ولی امروز سینما نسبت به دوره ما پیشرفت کرده و امیدوارم شما این سختی ها را نکشید.